новембар 28, 2024

Godišnjica prisajedinjenja Vojvodine Kraljevini Srbiji – 105 godina od ostvarenja vekovnog sna

Danas je 105. godišnjica održavanja Velike narodne skupštine Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena na kojoj je doneta odluka o prisajedinjenju Vojvodine Kraljevini Srbiji. Zasedanje je održano u zdanju novosadskog hotela „Sloboda“, tada „Grand hotela Majer“.

To je jedan od najvažnijih datuma u istoriji Kikinde i Vojvodine, rekao je za „Kikindski portal“ profesor istorije Lazar Demić.

– Te 1918. godine Vojvodina je prisajedinjena Kraljevini Srbiji, preciznije, Baranja, Bačka i Banat. Srem je jedan dan ranije doneo tu odluku. Sva mesta su učestvovala, imala su svoje delegate, Kikinda je imala 16 delegata. Svako mesto koje je imalo 3.000 stanovnika imalo je pravo na jednog delegata, Mokrin je imao četiri jer je imao 10 hiljada stanovnika, Kikinda blizu 50 hiljada stanovnika. Kikinđani su priželjkivali prisajedinjenje, pratili su situaciju u toku u toku Prvog svetskog rata, ali iz štampe nisu mogli mnogo da saznaju jer su tada izlazila samo dva lista u našem gradu, i to jedan nemačkom i jedan na  mađarskom jeziku – kaže profesor Demić.

Na Velikoj narodnoj skupštini bilo je 757 poslanika, predstavnika 211 gradova i opština iz Banata, Bačke i Baranje: Srba je bilo 578, Bunjevaca – 85, Slovaka – 62, Rusina – 21, Šokaca – 3, Hrvata – 2, Nemaca – 6 i Mađara- 1. Veliku narodnu skupštinu otvorio je Jaša Tomić.

Odluku o svojih 16 delegata donelo je Srpsko narodno veće. Izabrani su: Sima Jovanović, dr Sava Putnik, Đorđe Grujić, Slavko Laković, dr Žarko Jakšić, dr Milivoj Kenđelac, Kamenko Brančić, Stojan Jakšić, Miloš Bandić, Svetozar Udicki, Joca Budišin, Kosta Šević, Mita Vasić, Milan Vlahović, Arkadije Gajski i Petar Popović.

„Delegati iz Velike Kikinde glasali su na Velikoj narodnoj skupštini za prisajedinjenje vojvođanskih oblasti Kraljevini Srbiji, a učestvovali su i u radu privremene pokrajinske administracije. Veliki narodni savet, zakonodavni organ vojvođanskih oblasti, brojao je 50 lica, a u njegovom sastavu nalazilo se i petoro Kikinđana: Kosta Šević, dr Sava Putnik, Stojan Jakšić, Đorđe Grujić i Svetislav Mihajlović. Veliki narodni savet sastao se 26. februara 1919. godine da bi izabrao izaslanike sa teritorije Banata, Bačke, Baranje i Srema u sastav Privremenog narodnog predstavništva, privremenog parlamenta Kraljevstva SHS, koji je svoju prvu sednicu trebao da održi 1. marta. Vojvođanske oblasti su imale prava da izaberu 24 poslanika,koji će ih predstavljati u Privremenom narodnom predstavništvu u Beogradu. Među njima se našao i Kosta Šević iz Velike Kikinde i njegov zamenik Joca Budišin, koji su izabrani kao poslanici u prvom parlamentu Kraljevstva SHS. Šević je na taj način bio glas Vojvodine, ali i Velike Kikinde u vrhovnom zakonodavnom telu nove države“, navodi istoričar Srđan Sivčev u monografiji Prisajedinjenje 1918. godine u svetlu Velike Kikinde: perspektive i izazovi“.

Oslobođenje Kikinde 20. novembra 1918. godine

Sa Velike narodne skupštine upamćen je i govor Jakova Jaše Tomića, novinara, pisca, političkog prvaka vojvođanskih Srba, neformalnog naslednika Svetozara Miletića. Tomić je tada, između ostalog, rekao: „Mi najpre treba da obučemo srpsku košulju, jer nam je bliža, a tek onda da se zaodenemo jugoslovenskim ogrtačem“.

Prisajedinjenje 1918. godine bilo je plod vekovnog sna vojvođanskih Srba za priključenje matici Srbiji.

Don`t copy text!