Filaret (svetovno Branko) Granić rođen je u Velikoj Kikindi 1883. Bio je doktor nauka, vizantolog, arhimandrit, profesor na Pravoslavnom bogoslovskom i Filozofskom fakultetu u Beogradu i redovni član SANU.

Branko Granić je rođen u Velikoj Kikindi u porodici poreklom iz Melenaca. Njegov otac Granić Petra Ranko (Melenci, 1846 – Velika  Kikinda, 1924) bio je ugledni kikindski advokat, nacionalni radnik i dobrotvor, a majka Melanija rođ. Laković (?, 1854 – Kikinda, 1892) bila je domaćica. Stanovali su u Velikoj Kikindi u kući broj 281 (danas ugao ulica Dositejeva i Nikole Pašića).

Branko je prvo dete Ranka i Melanije Granić. Rođen je 1/13. septembra 1883. godine. Kršten je u Kikindskoj crkvi iste godine. U Matičnoj knjizi rođenih Kikindske crkve pod rednim brojem 530 piše da je kršten 22. septembra i da mu je kršteno ime Branko. Pet godine kasnije, 23. septembra 1888.  rodila se njegova sestra Mileva.

Izvod iz Matične knjige rođenih Kikindske crkve za 1883. godinu

Posle smrti Melanije 1892. godine, Ranko Granić je bio u braku sa Jelisavetom rođ. Laković (Iđoš, 1858 – ?). Sa njom je imao sinove Stanoja(1894) i Vojislava(1899) i ćerku Desanku(1895).

Popis pravoslavnih Srba u Velikoj Kikindi

Vojislav Granić je rođen 23. jula 1899. godine u Velikoj Kikindi gde je završio osnovnu školu i gimnaziju. Nakon završenih studija prava vratio se u rodni grad. Bio je gradski načelnik Velike Kikinde. Potom je radio kao sudija i napredovao do starešine sreskog suda. Bio je u braku sa Livijom Feher (1908), koja je 1929. godine prešla u pravoslavnu veru. Iste godine su se venčali u Crkvi Sv. Nikole. Nisu imali decu. Vojislav je preminuo u Kikindi 1965. a Livija 1980. godine. Sahranjeni su u porodičnoj grobnici na Železničkom groblju u Kikindi, gde počivaju i ostali iz porodice Granić (Ranko, Melanija, Mileva, Jelisaveta, Stanoje i Desanka).

Filaretov brat, Vojislav Granić (1899-1965), sudija

Branko je u rodnom gradu učio osnovnu školu. Školovanje je nastavio u Novom Sadu gde je završio pravoslavnu gimnaziju. Potom je studirao u Beču i Minhenu, kod poznatog vizantologa Karla Krumbahera. Doktorirao je na Filozofskom fakultetu u Minhenu 1909. godine sa ocenom „magna cumlaude“. Oblasti njegovog interesovanja i studija su bili vizantologija, antička istorija, klasična filologija, pravne i ekonomske nauke.

Po povratku sa studija u zemlju 1912. godine, primio je monaški postrig u manastiru Hopovo i dobio monaško ime Filaret. Prvo je radio u crkvenoj administraciji kao sekretar kod upravnog odbora srpskih pravoslavnih manastira, a potom je bio konzistorijalni beležnik Mitropolije karlovačke. Nešto kasnije je rukopoložen, pa proizveden u čin arhimandrita.

Akademsku karijeru Filaret Granić je započeo 1922. godine u Skoplju gde je prvo izabran za docenta na Filozofskom fakultetu i zatim, 1926. godine za vanrednog profesora. Predavao je vizantijsku i antičku istoriju. Četiri godine kasnije, 25. aprila 1929. godine, Pravoslavni bogoslovski fakultet u Beogradu izabrao ga je za vanrednog profesora patrologije, a  13. januara 1936. za redovnog profesora crkvenog prava i istorije crkve. Predavao je patrologiju i kanonsko pravo.

Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu angažovao je Filareta Granića 1932. godine kao honorarnog profesora da drži predavanja iz vizantijske istorije, zajedno sa Georgijem Ostrogorskim i Vladimirom Mošinom. Izabran je i za upravnika Seminara za vizantologiju.

Kao profesor, Granić je uživao veliki ugled među kolegama i studentima. O tome je ostavio zapis episkop Atanasije Jevtić: „Kao čovek bio je retko dobar i nesebičan, tih i povučen, predusretljiv i uvek gotov da pomogne. Bio je omiljen među profesorima i studentima“.

Fotografija Filareta Granića iz 1930-ih godina

Ceneći njegove stručne radove, akademsku karijeru i posvećenost struci i pozivu, Srpska kraljevska akademija nauka izabrala ga je za svoga dopisnog člana 18. februara 1935, a za redovnog člana Akademije društvenih nauka 16. februara 1940. godine. Posle rata raspoređen je u odgovarajuće odeljenje Srpske akademije nauka i umetnosti.

DOKTORIRAO U MINHENU

Doktorirao je na Filozofskom fakultetu u Minhenu 1909. godine sa ocenom “magna cumlaude“. Oblasti njegovog interesovanja i studija su bilevizantologija, antička istorija, klasična filologija, pravne i ekonomske nauke.

„Kao čovek Filaret je bio retko dobar i nesebičan, tih i povučen, predusretljiv i uvek gotov da pomogne. Bio je omiljen među profesorima i studentima“. Atanasije Jevtić.

Priredio: prof. dr Jovica Trkulja